خداوند در قرآن کریم، انسان‌ها را به دو گروه مؤمن و فاسق تقسیم کرده و می‌فرماید:«أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا لَا یَسْتَوُونَ. آیا آن‌کس که ایمان آورده [حالش در قیامت] مانند کسی است که کافر بوده؟ هرگز یکسان نخواهند بود.» (سوره سجده، آیه 18)
در یک تقسیم‌بندی دیگر، خداوند در قرآن، فاسقان را به پنج دسته تقسیم کرده است. این تقسیم‌بندی‌های خداوند بر اساس معشوق‌های فرد است؛ چراکه معشوق‌های یک انسان، قیمت او را مشخص می‌کنند. معشوق‌های برخی، معشوق‌های جمادی هستند، یعنی این افراد عاشق اموری چون خانه، اتومبیل، لباس، وسایل زندگی و ... هستند و تصور می‌کنند با داشتن چنین چیزهایی قیمت پیدا می‌کنند وگرنه افرادی بی‌ارزش هستند. خداوند در مورد چنین افرادی که ارزش انسانی را به کمالات جمادی می‌دانند و قیمتشان هم به‌اندازه جمادات شده است،می‌فرماید:
«ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُم مِّن بَعْدِ ذَالِكَ فَهِیَ كَالْحِجَارَه أَوْ أَشَدُّ قَسْوَه وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَه لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَه اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ.
سپس دل‌های شما بعدازاین [واقعه] سخت گردید، همانند سنگ، یا سخت‌تر از آن، چراکه از برخى سنگ‌ها، جوی‌هایى بیرون مى‌زندو پاره‌اى از آن‌ها مى‌شكافد و آب از آن خارج مى‌شود و برخى از آن‌ها از بیم خدا فرومی‌ریزد و خدا ازآنچه مى‌كنید غافل نیست.» (سوره بقره، آیه 74).
خداوند در این آیه می‌فرماید: دل‌های شما مانند سنگ، قسی و سخت شده است. بعد می‌فرماید که نه، سنگ‌ها بهتر از شماها هستند. «أَو أَشَدُّ قَسوَه» دل‌های بعضی‌ها از سنگ هم سخت‌تر (پست‌تر) است چرا؟ چون سنگ‌ها وقتی اسم خدا را می‌شنوند یک تغییر و تحولی در آن‌ها اتفاق می‌افتد. سنگ‌هاخصوصیت‌هایی دارند که بعضی از آدم‌ها ندارند چند خصوصیت ذکر می‌کند، مثلاًسنگ‌ها از ترس خداوند، فرومی‌ریزند ولی برخی از قلب‌ها با شنیدن اسم خدا هیچ تحولی پیدا نمی‌کنند.
سنگ، معرفت دارد؛ چون تجلی خداوند است. همه مخلوقات، ظهورات خداوند هستند و خداوند هیچ ظهور بدون شعوری خلق نکرده است. تحقیقات «پروفسور ایموتو» ( ماسارو ایموتو - ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد) دربارهی مولکول آب نشان می‌دهد که آب نیز دارای شعور و معرفت است. وقتی به آب، کلمه «الله» گفته می‌شود یا قرائت‌های قرآن پخش می‌شود، مولکول آب، فوق‌العاده زیبا می‌شود. ولی وقتی کلمه «شیطان» به آن گفته می‌شود یا موسیقی هوی‌متال پخش می‌شود، مولکول‌های آب به هم می‌ریزد. پس مولکول آب نیز شعور دارد که این‌گونه رفتار می‌کند.
خداوند دسته سوم از انسان‌ها را چنین معرفی می‌فرماید: «أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ، آن‌ها مثل چهارپایان هستند»؛ یعنی قیمت و کمالات این افراد و معشوق‌های آنان بهاندازهی حیوانات است؛ زیرا فقط به دنبال کمالات حیوانی از قبیل شهوات جنسی، ازدواج و تشکیل خانواده، تعهد و مسئولیت خانوادگی، زندگی و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، شغل، تفریح، مسکن گزینی و... هستند.
دسته چهارم؛ از حیوانات هم پست‌تر هستند: «أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ* أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ. آن‌ها مانند حیوانات هستند، بلکه پست‌تر.آن‌ها همان غافلان هستند.» (سوره انعام، آیه 179) اکثر انسان‌ها از حیوانات هم پایین‌ترند؛ زیرا همهی حیوانات آگاهانه و نه از روی غریزه، نماز و تسبیح دارند. «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِیحَهُ. هر یک از آن‌ها نماز و تسبیح خود را می‌دانند.» (سوره نور، آیه 41)
درحالی‌که بسیاری از انسان‌ها نماز نمی‌خوانند. حیوانات حیا و غیرت ناموسی دارند؛ به همنوع و حتی غیر همنوع خود خدمت می‌کنند؛ وفادار هستند و ... ولی بسیاری از انسان‌ها چنین ویژگی‌هایی ندارند. حیوانات به بهشت می‌روند؛ درحالی‌که بسیاری از انسان‌ها از نعمات بهشت بی‌نصیب خواهند ماند.
بنابراین اگر همهی انسان‌ها حتی بهاندازهی حیوانات دارای کمالات بودند قطعاً ظهور امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) واقع‌شده بود ولی اکثر انسان‌ها از حیوانات پست‌ترند. دسته پنجم؛ کسانی هستند که باعث غفلت افراد از هدف خلقتشان می‌شوند و خداوند آنان را «شیاطین الانس» می‌نامد. «الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ* مِنَ الْجِنَّه وَالنَّاسِ.آن‌کس كه در سینه‌های مردم وسوسه می‌کند چه از جن و [چه از] انس.» (سوره ناس، آیات 6 و 7)
اصولاً هر موجودی، هر کمال و معشوقی که ما را از «الله» و «هدف خلقتمان» غافل کند، چه انسان باشد چه هر موجود دیگری، شیطان ماست. «شیاطین الانس»، انسان‌هایی با باطن شیطانی هستند که موجب غفلت دیگران از هدف خلقت خود و کمالات انسانی می‌شوند.
خداوند در قرآن این پنج دسته از انسان‌ها را به‌عنوان «فاسق» معرفی می‌فرماید و در مقابل، تنها یک دسته را به‌عنوان انسان قبول می‌کند. اکثر انسان‌ها فاسق‌اند و تنها گروه اندکی، انسان حقیقی و دارای باطن انسانی می‌باشند.